فیزیوتراپی درد فک ناشی از مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)
اگر شما نیز حین جویدن غذا دچار احساس درد در یک یا هر دو فک خود می شوید، ممکن است دچار اختلالی به نام بیماری های مفصل تمپورومندیبولار یا TMD باشید. این مفصل را با نام TMJ نیز می شناسند. در طی این اختلال علائمی مانند صدا دادن فک حین باز و بسته کردن آن، احساس اسپاسم عضلات و درد فک حین جویدن غذا دیده می شوند. این علائم می توانند منجر به دشواری یا غیر ممکن شدن تکلم و تغذیه شوند.
درمان های مختلفی برای TMJ وجود دارد. درمان دارویی درد فک، ماساژ یا جراحی از جمله درمان های رایج برای رفع TMJ ها هستند. یکی دیگر از راه های کاهش درد TMJ، فیزیوتراپی(PT) است.
TMJ چیست؟
اختلالات مفصل تمپورومندیبولار که تحت عنوان TMJ نیز شناخته می شوند، باعث می شوند شما نتوانید به راحتی از فک خود استفاده کنید. علامت مهم این اختلال درد فک است که باعث محدودیت باز و بسته شدن دهان می شود. همچنین علائمی مثل ایجاد صدای فک حین خمیازه کشیدن، غذا خوردن یا حرف زدن نیز دیده شده است.
علائم TMJ اغلب بدون سابقه آسیب یا ترومای قبلی فک بروز پیدا می کنند. در ابتدا درد با خوردن غذاهای سخت یا بیش از حد باز کردن فک مثل خمیازه کشیدن، ایجاد می شود ولی شدت آن نیز متوسط است.
آناتومی TMJ
این مفصل حاصل اتصال زائده ی مفصلی استخوان مندیبولار با حفره ی مفصلی استخوان تمپورال جمجمه است. یک سطح مفصلی بسیار کوچک به نام دیسک بین مفصلی، در محل اتصال دو استخوان قرار دارد. این سطح مفصلی باعث ایجاد دامنه حرکتی مناسب استخوان ها طی حرکت فک می شود.
عضلات متعددی نیز به اطراف مفصل تمپورومندیبولار متصل هستند. این عضلات در قورت دادن، حرف زدن و جویدن و به طور کلی باز و بسته کردن فک شما نقش دارند. ( بیشترین مفصل مورد استفاده در بدن، فک است). لیگامنت های متعدد و کوچکی نیز در افزایش ثبات مفصل در محل خود نقش دارند.
چه مواردی می توانند منجر به بروز اختلالات TMD شوند؟
برخی از علل ایجاد کننده شامل موارد زیر است:
- جابجایی دیسک مفصلی
- اسپاسم عضلانی
- پوزیشن سر به جلو
- استرس
- اختلالات دندانی( bruxism)
مادامی که مفصل تحت استرس قرار دارد، محدودیت حرکت و درد مفاصل ایجاد می شود. این امر می تواند منجر به ایجاد درد و التهاب در مفاصل، عضلات و لیگامان های اطراف TMJ شود.
صفحه ی رسمی اینستاگرام دکتر حسین برجیان را مشاهده نمایید.
تشخیص TMJ
اگر دچار درد فک شده اید باید به دندانپزشک یا مراقب سلامت مراجعه کنید. در اغلب موارد او می تواند با انجام معاینات بالینی، علت درد فک را تشخیص دهد. این معاینات شامل لمس مفصل، فشار دادن آن و یا بررسی وجود صدا یا تندرنس( درد مفصل نسبت به لمس) حین باز و بسته کردن فک است. معاینه کننده به دنبال مواردی مانند محدودیت دامنه حرکتی یا انحراف مفصل حین حرکت می باشد.
به عنوان مثال ممکن است مفصل TMJ یک سمت شما به اندازه ی سمت مقابل باز نشود و باعث ایجاد انحراف حین حرکت شود. از گرافی ساده برای بررسی تغییرات مفصلی و از MRI جهت بررسی اختلال دیسک بین مفصلی استفاده می شود. در صورتی که علل مفصلی TMD توسط درمان گر رد شود، باید علل دیگری مانند: آرتریت گردن، پوسیدگی و خرابی دندان یا نورالژی فاسیال( اختلال عصب شماره 7) مورد بررسی قرار داده شود.
به محض تشخیص TMJ ، می توانید درمان خود را آغاز کنید. یکی از گزینه های درمانی پیش روی شما، مراجعه به فیزیوتراپیست است.
ارزیابی فیزیوتراپی
اولین ارزیابی شما پس از ارجاع توسط پزشک جراح فک و صورت متخصص در درمان TMJ به فیزیوتراپیست، در مراجعه اول انجام می گیرد. در ابتدا، توسط فیزیوتراپیست یک شرح حال کامل از زمان شروع درد، عادات غذایی، عوامل تشدید و تخفیف دهنده ی درد و سایر عواملی که می توانند باعث تحریک TMJ شوند از شما اخذ می شود.
حین انجام ارزیابی اولیه، معاینات لازم جهت تعیین شدت TMJ و وضعیت کلی بیمار، انجام می گیرد. به طور کلی این تست ها شامل موارد زیر است:
- بررسی پوزیشن
- بررسی و اندازه گیری دامنه حرکتی مفصل گردن
- اندازه گیری دامنه حرکتی مفصل فک در جهت های مختلف
- لمس ساختارهای اطراف مفصل
- بررسی قدرت مفصل و نحوه ی قرارگیری عضلات آن
پس از اتمام بررسی اولیه، یافته های معاینات توسط فیزیوتراپ به شما اطلاع داده شده و یک پلن درمانی جهت درمان TMJ برای شما تعیین می شود. لازم است در رابطه با شرایط بیماری و نتایج درمانی مورد انتظار، سوالات خود را بپرسید.
صفحه ی دکتر حسین برجیان را در کلینیک 24 مشاهده نمایید.
صفحه ی رسمی اینستاگرام دکتر حسین برجیان را مشاهده نمایید.
مطالب پیشنهادی دکتر حسین برجیان (لیزر دندانپزشکی اصفهان – طرح لبخند اصفهان):
علائم بیماری مفصل گیجگاهی فکی چیست؟