مکانیسم اثر فتودینامیک تراپی
این مکانیسم بر یک روند چند مرحله ای استوار است.
در مرحلۀ اول یک ترکیب حساسگر نوری که در محیط تاریک فاقد سمی می باشد، به صورت سیستمیک یا موضعی و در شرایط دور از نور تجویز می شود. بعد از اینکه نسبت به ترکیب حساسگر نوری در بافت مورد درمان به مقدار مناسب رسید دوز مشخصی از نور که با دقت تنظیم شده است، برای مدت خاصی که بستگی به مقدار انرژی لازم برای فعال کردن ترکیب حساسگر نوری دارد، مستقیماً روی بافت مبتلا تابانیده می شود.
مراقبت لازم برای حفظ انرژی در یک سطح ایمن برای بافت های سالم اطراف صورت می گیرد. فعال سازی ترکیب حساسگر نوری ناشی از واکنش های فتوشیمیایی است که عوامل سمی کشنده ای را تولید می کنند. نظیر نمونه هایی از اکسیژن واکنش دهنده با سلول های بافت این رادیکال های سمی باعث مرگ سلولی و تخریب بافتی می شوند. کاربرد موفق PDT مبتنی بر تجمع طولانی ترکیب حساسگر نوری در سلول های بیمار و خروج سریع از سلول های بافت طبیعی می باشد.
ترکیبات حساسگر نوری (photo sensitizer):
اولین ترکیب حساسگر نوری که برای استفادۀ بالینی در PDT پذیرفته شد فتوفرین بود اما به علت معایب متعدد به خصوص حساسیت طولانی مدت نسبت به نور، نسل های دوم و سوم ترکیبات حساسگر نوری مورد تحقیق قرار گرفتند.
نسل دوم ترکیبات حساسگر نوری عموماً مواد مستقلی هستند و الزاماً از نوع پورفیرین ها نمی باشند و انتخابی بودن و فعال بودن آن ها پذیرفته شده است.
نسل سوم ترکیبات حساسگر نوری مکانیسم هدف زایی اضافی دارند برای مثال قابلیت اتصال به آنتی بادی های منونوکلئال را دارند.
صفحه اینستاگرام دکتر حسین برجیان متخصص لیزر دندانپزشکی اصفهان
ویژگی های مادۀ حساس به نور عبارت اند از:
- از لحاظ شیمیایی خالص و دارای محتویات شناخته و ثابت باشد.
- محلول در آب باشد.
- در سیستم غشایی سلول قرار بگیرد.
- به صورت انتخابی توسط بافت هدف نگهداری شود
- حداقل سمیت تاریکی را داشته و فقط در حضور نور سایتوتوکسیک باشند.
مطالعه بیشتر: